معرفی پارک چیتگر

پارک جنگلی چیتگر در منطقه 22 شهرداری تهران

شهر تهران با وجود دارا بودن امکانات، خدمات و تجهیزات متنوع هنوز از کمبودهای بسیاری (کمی و کیفی) رنج میبرد. از نظر فضای سبز شهری این کمبودها چشمگیرتر میباشد. منطقه 22 شهرداری تهران واقع در شمال غربی شهر تهران، با 5881 هکتار وسعت (طبق پهنه بندی مصوب سال 1391) به دلیل ویژگی های خاص طبیعی و موقعیت خود در پهنه پایتخت ، به عنوان منطقه ای مستعد قطب گردشگری شناخته شده و چشم انداز آینده آن بر این اساس استوار شده است جمعیت این منطقه براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ ایران، ۱۲۸٬۹۵۸ نفر (۳۸٬۱۰۶ خانوار) شامل ۶۵٬۴۷۶ مرد و ۶۳٬۴۸۲ زن می‌باشد. منطقه ۲۲ از ابتدا به عنوان ریه تنفسی تهران در نظر گرفته و معرفی شده است، در دوره های مختلف مدیریتی شهرداری تهران، توجه به حفظ و ارتقای کیفیت و کمیت فضای سبز منطقه ۲۲ یکی از برنامه های اصلی درباره این منطقه از کلانشهر تهران بوده است.  در واقع منطقه 22 تهران به عنوان منطقه ای نوپا و بکر و اولین منطقه ای که قبل از اسکان جمعیت دارای برنامه ها و طرحهای اسکان بوده و با دارا بودن قابلیتهای فراوان دیگر به کمک ابزار اصولی طراحی و برنامه ریزی شهری در جهت تحقق پذیری ارتقاء کیفیت محیطی برای دستیابی به نیازهای اساسی شهروندان و تامین بخشی از نیازهای شهری تهران گام اساسی را برداشته است. در واقع بوستانهای  مجهز شهری به دلیل نقش و عملکرد متنوع بعنوان یکی از مهمترین عناصر سفرساز در میان فضاهای شهری امروزی مورد توجه میباشند . در ساختار فضایی شهر تهران با توجه به جایگاه و اهمیت بوستان جنگلی  چیتگر و امکانات و قابلیتهای بسیار جذاب و منحصر به فرد آن ، این عامل چشمگیرتر میباشد.                  

مردم ولی نعمتان ما هستند در همین راستا ایجاد رفاه شهروندان باید در اولویت برنامه های مدیریت شهری قرار گیرد و پروژه های فرا منطقه ای منطقه به ویژه زیرساخت های گردشگری منطقه در سایه یک سیاست برنامه ای نظام مند با بهره گیری از نظرات و تجربیات افراد نخبه و خوش فکر منطقه اجرایی شود. خوشبختانه با توجه به استعدادی که در منطقه 22 از نظر وجود زیرساخت ها وجود دارد و مهمترین این زیرساخت ها در بخش گردشگری منطقه موجود است، این استعدادها باید با تلاش و پشتکار به عنوان الگویی برای برنامه ریزی های سایر مناطق تهران بکار گرفته شود.

علی نوذرپور
شهردار منطقه 22

بوستان جنگلی چیتگر و فضای سبز

توسعه شهری و افزایش حضور جمعیت در آن و افزایش میزان ساخت و سازها در شهر و با توجه به نقشهای گوناگونی که فضای سبز شهرها می توانند ایفا کنند، جایگاه فضای سبز و بوستانهایی نظیر بوستان جنگلی چیتگر بسیار حائز اهمیت می باشد. بوستان جنگلی چیتگر در ساختار فضایی شهر تهران به دلیل وسعت زیاد ، پوشش گیاهی انبوه، وجود عناصر و امکانات ویژه ، چشم اندازهای بسیار متنوع ، سهولت دسترسی به آن موقعیت قرار گیری ویژه و .... در برطرف ساختن برخی کمبودها و نیازهای منطقه 22 ، حوزه غربی تهران ، شهر تهران و حتی فراشهری می تواند نقشهای ویژه ای ایفا نماید. بوستان جنگلی چیتگر در سال 1342 توسط سازمان جنگل ها و مراتع احداث شده و در حال حاضر تحت مدیریت شهرداری منطقه 22 تهران است. بوستان جنگلی در ساختار فضایی شهر تهران به دلیل وسعت زیاد ، پوشش گیاهی انبوه ،وجود عناصر و امکانات ویژه ،چشم انداز های بسیار متنوع ،سهولت دسترسی به آن موقعیت قرار گیری ویژه و ... در برطرف ساختن برخی کمبودها و نیازهای شهروندان نقش ویژه ای را ایفا می نماید.

ویژگی های پارک چیتگر

امتداد اصلی پارک در جهت شرقی – غربی قرار گرفته و پستی و بلندی های عمده را تپه ماهور تشکیل می دهد .پوشش درختی بوستان در مجموعه مساحتی در حدود 874 هکتار را در بر می گیرد با توجه به عبور مسیل چیتگر از وسط پارک ، این محدوده به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شده است. محدوده شرقی به مساحت تقریبی 253 هكتار است، محدوده غربی مساحتی معادل 658 هكتار را به خود اختصاص داده است . حداقل ارتفاع پارك چیتگر از سطح دریا 1225 متر و حداكثر آن 1313 متر بوده و متوسط آن 1269 متر می باشد (اختلاف ارتفاع پارك بین پست ترین و مرتفع ترین نقطه پارك 88 متر است). این پارک از جنوب به آزاد راه تهران – کرج ، از شمال به اتوبان حکیم غرب (شهید همدانی) و از غرب به شهرک سرو آزاد و پیکان شهر و باغ گیاه شناسی واز شرق به منطقه خرگوش دره محدود می گردد. بر اساس مطالعات در حال حاضر به طور متوسط روزانه 10000 نفر به بوستان جنگلی چیتگر مراجعه می کنند.

شناخت كلی محیط طبیعی چیتگر

در مجموع منطقه ای كه پارك چیتگر در آن واقع گردیده است، بسته به نقاط مختلف آن، دارای عوارض و پستی و بلندیهای بسیاری می باشد و به همین نسبت نوسانات شیب آن زیاد است و از صفر شروع و تا هشتاد درصد نیز مي‌رسد. امتداد اصلی پارك در جهت شرقی ـ غربی قرار گرفته و پستی و بلندیهای عمده را تپه ماهور تشكیل می دهد. با توجه به عبور مسیل چیتگر از وسط پارك، این محدوده به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شده است .

پوشش درختی پارك (گونه های گیاهی)

این پارک پوششی غنی از گیاهانی همچون کاج تهران، زبان گنجشک، اقاقیا، نارون، پلت، سروخمره ای، سرونقره ای، افرای سیاه و ارغوان دارد. حدود 53 درصد از این درختان را گونه های سوزنی برگ تشكیل می دهند كه مساحت زیر پوشش آنها، در جداول شماره 1و2 آمده اند. در مجموع درختان سوزنی برگ در حدود 390 هكتار (در حدود 48% مساحت كل پارك) را به خود اختصاص داده اند . درختان پهن برگ حدود 47 درصد درختان پارك را شامل می شوند .

جدول شماره 1: 53% از پوشش درختی بوستان جنگلی چیتگر را درختان سوزنی برگ تشکیل می دهند (مهندسین مشاور عمران سرزمین ، 1377)

جدول شماره 2: 47% از پوشش درختی بوستان جنگلی چیتگر را درختان پهن برگ تشکیل می دهند ( مهندسین مشاور عمران سرزمین 1377)

گونه های جانوری پارک چیتگر

علاوه بر غنای گونه ی گیاهی، بوستان چیتگر دارای انواع مختلفی از گونه های جانوری می باشد که در قسمت های مختلف این مجموعه زندگی می کنند. از جمله این گونه های می توان به انواع پرندگان مانند طوطی، مرغ مینا، کلاغ، گنجشک و همچنین سنجاب و روباه اشاره نمود که برای علاقمندان به طبیعت شرایط مناسبی را ایجاد کرده تا بتوانند در فاصله کمی از بافت شهری فرصت نظاره طبیعت و بهره مندی از مواهب آن را داشته باشند.